Mới vài tuần trước, hàng nghìn người dân Nam California đổ xô đến các bãi biển, Disneyland tuyên bố sẽ sớm mở cửa trở lại còn Whoopi Goldberg ca ngợi thống đốc California Gavin Newsom trên “The View” vì đã lèo lái bang này vượt qua cơn khủng hoảng Covid-19. Người dân California những tưởng rằng những điều tồi tệ nhất đã qua đi.

Trên thực tế, sự gia tăng chóng mặt về số người nhiễm Covid-19 trên khắp bang này mới chỉ vừa bắt đầu. Trong vòng một tuần, từ 22 đến 28/6, số ca nhiễm ở California tăng với tốc độ chóng mặt, vượt mức 200.000 ca. Tình hình này buộc ông Newsom phải tái áp dụng quy định giãn cách xã hội tại một số quận. Hôm 29/6, ông cho biết số người cần được chăm sóc y tế đã tăng 43% trong vỏn vẹn 2 tuần, từ 15 đến 28/6.

Theo các quan chức y tế địa phương, quận Los Angeles ghi nhận tổng cộng hơn 100.000 trường hợp nhiễm virus tính đến ngày 29/6 và cứ mỗi 140 người thuộc quận này thì có 1 người dương tính với Covid-19. Cũng vào hôm 29/6, số ca nhiễm mới trong một ngày đã chạm đỉnh với 2.800 ca phát hiện dương tính mới.

Trên phạm vi toàn California, kỷ lục nhiều ca nhiễm mới nhất trong một ngày thậm chí lên đến 7.000 trường hợp dương tính với Covid-19.

Vào 28/6, ông Newsom đã cho đóng cửa các quán bar ở 6 quận, bao gồm cả quận Los Angeles và Thung lũng Trung tâm. Ông cũng khuyến cáo 8 quận khác tự nguyện đóng cửa các hộp đêm và những địa điểm công cộng. Trước đó, ngày 26/6, người dân thuộc quận Imperial giáp với biên giới Mexico nhận được chỉ thị “ai ở đâu ở yên chỗ đấy”, tức trở lại trạng thái cách ly xã hội. Disneyland cũng đã từ bỏ quyết định mở cửa trở lại.

California là tiểu bang đầu tiên tự phong tỏa nhằm chống lại sự lây lan của dịch bệnh, nhưng giờ đây tiểu bang vốn rất chủ động phòng dịch này đang bối rối không hiểu rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra.

“Ở một chừng mực nào đó, tôi nghĩ chúng ta hết gặp may rồi”, bác sĩ Bob Watcher, giáo sư đồng thời là trưởng khoa y Đại học California, San Francisco, cho biết. “Diễn biến dịch bệnh nhanh và tồi tệ hơn so với những gì tôi dự kiến. Bạn phải thật sự cẩn trọng với đại dịch này, nó rình rập chờ thời điểm bạn lơ là dù chỉ 1 giây thôi là sẽ giẫm đạp bạn sát đất ngay”.

Ngày 29/6, thống đốc các bang New York và New Jersey cho biết họ đang xem xét hoãn kế hoạch cho phép tụ tập ăn uống trong nhà vào khoảng thời gian tới vì quan ngại về sự lây lan nhanh cóng của virus corona chủng mới ở khu vực phía tây và phía nam.

Phản ứng sớm nhưng thiếu kiên trì

Thực tế, California là bang có nhiều động thái thể hiện sự ưu tiên an toàn sức khỏe người dân từ rất sớm. Các doanh nghiệp tại bang này cho phép nhân viên làm việc tại nhà từ đầu tháng 2, thống đốc đều đặn cảnh báo người dân ở nhà thông qua các buổi tin vắn hàng ngày, đó mới là hai trong số những chính sách hết sức chủ động trong công tác phòng dịch của California. Tuy nhiên, những biện pháp này về lâu về dài có lẽ là chưa đủ để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Tương tự tình hình chung ở nhiều bang khác, người trẻ chiếm phần lớn trong số những ca nhiễm mới ở California. Người gốc Latin, vốn chiếm phần lớn trong lực lượng lao động của bang này, gần đây cũng liên tục ghi nhận số ca nhiễm mới khá cao.

Việc gỡ bỏ các quy định cách ly xã hội tại California khiến tình hình lây lan trở lại của dịch bệnh trở nên trầm trọng hơn, tương tự như Texas và Florida. Nguyên nhân Thống đốc Newsom phải mở cửa trở lại sớm là bởi sức ép từ các doanh nghiệp, từ phía nhà thờ và những người bảo thủ cộng với áp lực phục hồi kinh tế hậu Covid-19.

Một phần nguyên nhân người dân California nghĩ rằng những ngày đen tối đã qua đi là bởi trái với những người ở vùng đông bắc nước Mỹ, nhà xác hay xe cứu thương ở California không trong trạng thái hoạt động liên tục, tỷ lệ người dương tính với Covid-19 cũng nằm ở ngưỡng rất thấp trong nhiều tháng liền. Tình hình dịch bệnh khả quan khiến nhiều người lầm tưởng rằng Covid-19 không còn là mối đe dọa đối với California nữa.

Trong một tiểu bang với hơn 40 triệu dân, dịch bệnh tại California diễn biến rất phức tạp. Tuy nhiên, các nhà chức trách và chuyên gia y tế cho rằng việc kiểm soát dịch bệnh cốt yếu nằm ở quyết định và ý thức của mỗi cá nhân.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Thị trưởng Los Angeles là ông Eric Garcetti quy trách nhiệm cho sự bùng phát trở lại của đại dịch ở địa phương này là do “sự hồ hởi vô lý”. Thị trưởng phát biểu trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 24/6: “Nhiều người không chịu bám theo kế hoạch. Ý tưởng ban đầu là chúng ta sẽ thử nghiệm một số biện pháp chống và chống dịch, chờ khoảng 3 tuần rồi kiểm tra xem có kết quả gì khả quan không, sau đó tính tiếp những bước đi tiếp theo”.

Nhưng thay vào đó, ông Garcetti cho rằng việc gỡ bỏ quy định giãn cách xã hội “như một làn sóng kéo theo vô số hệ lụy, rồi tình hình trở nên phức tạp hơn khi phong trào biểu tình chống phân biệt chủ‌ng tộ‌c nổ ra. Và chúng ta vẫn chưa thể xác định sự lây lan xuất phát khu vực nào và liệu chúng ta có thể làm gì để giúp tình hình khá khẩm hơn”.

Thượng nghị sỹ Richard Pan. Ảnh: Skeptical Raptor.

Thượng nghị sỹ California Richard Pan, vốn là một bác sĩ ở Sacramento, cho rằng chỉ có thể làm giảm tỷ lệ phơi nhiễm virus trong giai đoạn đầu của đại dịch, không thể hạ số ca nhiễm xuống 0 ngay được.

“Chỉ cần khoảng 5% dân số thực hiện những hành vi tiềm ẩn khả năng dẫn đến lây nhiễm virus đã đủ để khiến dịch bệnh nằm ngoài tầm kiểm soát,” bác sĩ Pan nói.

Theo các quan chức y tế, sau khi các quán bar mở cửa trở lại được một tuần, khoảng 500.000 người đã ghé những tụ điểm này. Ngoài ra, một nửa trong số những nhà hàng được thanh tra quận kiểm tra không tuân thủ các quy tắc an toàn xã hội mùa dịch.