Vào một buổi chiều âm u giữa tháng 9, Earappa Bawge (27 tuổi) bắt đầu bổ những nhát cuốc đầu tiên xuống mảnh đất trên vùng quê nghèo của anh ở miền Nam Ấn Độ. Chiếc áo sơ mi dính sát vào lưng cùng những tiếng cuốc khiến anh nhận ra giấc mơ của mình đã sụp đổ đến mức nào.

Chỉ vài tháng trước, Bawge, khi đó vẫn là kỹ sư, còn ngồi nghiền ngẫm những file tài liệu dự án trong phòng máy lạnh tại một nhà máy cách đây hàng trăm dặm. Công việc này là tấm vé hy vọng giúp gia đình Bawge thoát nghèo.

Thế nhưng, giờ đây, đại dịch Covid-19 tàn phá toàn bộ nền kinh tế Ấn Độ khiến Bawge mất việc và phải trở lại ngôi làng nơi anh sinh ra. Để kiếm sống, Bawge bắt đầu tham gia đào mương cho một chương trình công trình công cộng.

Làm việc cùng chàng trai 27 tuổi còn có một cựu nhân viên ngân hàng, một bác sĩ thú y và 3 sinh viên MBA (Thạc sĩ quản trị kinh doanh). Vào cuối ngày, mỗi người nhận được 3,70 USD.

“Không làm, chúng tôi không có ăn”, Bawge nói, mồ hôi lấm tấm trên trán. "Nghèo đói đánh bại mọi khát vọng".

Thạc sĩ về quê đào đất

Bawge sinh ra trong một gia đình nghèo ở nông thôn, một trong những nhóm thiệt thòi nhất Ấn Độ. Tốt nghiệp đại học đồng nghĩa với việc Bawge đã tiêu tốn số tiền đủ để nuôi sống gia đình 5 người của anh trong nhiều năm.

Khi cha qua đời vào năm cuối đại học của Bawge, áp lực tìm việc, kiếm tiền đè nặng lên anh. Cuối năm ngoái, tương lai của Bawge có vẻ đã tươi sáng hơn khi anh nhận được công việc quản lý tại một công ty sản xuất công cụ ở Bangalore, thủ đô công nghệ của Ấn Độ. Chàng trai hy vọng có thể gắn bó lâu dài và sớm được thăng tiến.

Nhưng chỉ ít tháng sau, nhà máy đóng cửa vì Covid-19. Chuyển sang lao động chân tay không phải là một quyết định dễ dàng nhưng Bawge và một số thanh niên giống anh không có lựa chọn khác. Họ cùng trở về vùng quê nghèo.

“Tôi rất chán nản vì cảm thấy tất cả những hy sinh mà gia đình dành cho việc học của tôi đã trở nên lãng phí”, anh nói.

Bawge mất việc trong bối cảnh kinh tế suy thoái do đại dịch.

Tại một con hẻm khác trong ngôi làng là căn nhà của Atish Meter, một thanh niên 25 tuổi có bằng MBA, đang làm việc cùng với Bawge. Tháng 2, anh được nhận vào một trong những ngân hàng lớn nhất Ấn Độ với mức lương 200 USD/tháng. Số tiền đủ để Meter tiết kiệm được một khoản nhỏ.

Thế nhưng, sau khi lệnh phong tỏa được áp dụng vào cuối tháng 3, Meter không tìm được khách hàng để hoàn thành các mục tiêu quản lý đề ra. Anh phải nghỉ việc và về quê. Ban đầu, Meter dự định chỉ ở nhà một tháng rồi trở lại thành phố kiếm việc mới. Nhưng rồi anh nhanh chóng nhận ra mọi chuyện không dễ như vậy.

“Bạn bè đã rất sốc khi biết tôi đang làm việc này. ’Bạn có bằng thạc sĩ và bây giờ lại đi đào đất’, họ nói”, Meter kể.

Tình cảnh tương tự cũng đang diễn ra ở các vùng quê khác trên khắp Ấn Độ. Ở bang Telangana, Shankaraiah Karravula, một giáo viên có tuổi nghề 14 năm, buộc phải tham gia chương trình việc làm nông thôn khi trường học đóng cửa vào tháng 3.

"Tôi sẵn sàng làm bất cứ công việc gì", anh nói.

Còn tại bang Odisha, Rajendra Pradhan, một kỹ sư 24 tuổi, gần đây đã đăng ký tìm việc chân tay ở quê. “Điều đó khiến tôi đau khổ, nhưng tôi còn cả gia đình phải lo. Tôi không thể ngồi yên và nhìn họ khốn đốn”.

Những giấc mơ vụn vỡ

Khi nền kinh tế Ấn Độ lao đao vì đại dịch, một chương trình việc làm nông thôn đã nổi lên để cứu lấy hàng chục triệu người thất nghiệp. Trước đây chương trình này được chính phủ đưa ra để đảm bảo công ăn việc làm cho lao động không có tay nghề ở các vùng quê.

Nhưng bây giờ, nó lại là biểu tượng mạnh mẽ cho thấy giấc mơ vươn lên tầng lớp trung lưu của hàng triệu người Ấn Độ đang bế tắc như thế nào.

Hơn 17 triệu người đã đăng ký tham gia chương trình từ tháng 4 đến giữa tháng 9. Gần 60 triệu hộ gia đình cũng đăng ký trong thời gian đó - cao hơn tổng số người tham gia vào năm ngoái và nhiều nhất trong lịch sử 14 năm của chương trình.

Nhu cầu việc làm đang rất bức thiết. Sản lượng kinh tế của Ấn Độ giảm 24% trong 3 tháng tính đến tháng 6, so với cùng kỳ năm ngoái. Trong thời gian đóng cửa toàn quốc, hơn 120 triệu người mất việc. Nhiều người trong số đó đã được nhận việc trở lại song thường bị trả lương thấp hơn rất nhiều.

Những người làm công ăn lương bị ảnh hưởng nặng nề. Một cuộc khảo sát của Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ cho thấy 21 triệu vị trí việc làm được trả lương đã bị sa thải từ tháng 4 đến tháng 8. Nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất là những công nhân có trình độ chuyên môn như kỹ sư, giáo viên và kế toán.

Atish Meter, một cựu nhân viên ngân hàng 25 tuổi, đã chuyển sang lao động chân tay để nuôi sống gia đình.

Trong khi đó, đại dịch vẫn chưa có hồi kết. Ấn Độ đã ghi nhận hơn 5 triệu trường hợp nhiễm Covid-19 và đang không ngừng tăng mỗi ngày. Nếu tình hình không được cải thiện, Ấn Độ có khả năng vượt qua Mỹ để trở thành vùng dịch lớn nhất thế giới.

Trong khi lệnh phong tỏa được dỡ bỏ vào tháng 6 và tỷ lệ thất nghiệp đã được cải thiện, nhiều chỉ số kinh tế vẫn suy giảm.

Đối với Bawge, công việc chân tay đang nuôi sống gia đình anh. Nhưng chàng trai 27 tuổi vẫn nuôi hy vọng công ty cũ sớm liên hệ với mình.

Thực tế, sau khi các quy định hạn chế được dỡ bỏ, nhà máy nơi Bawge từng làm việc đã mở cửa trở lại, song người quản lý nói rằng không đủ công việc cho tất cả nhân viên trước đây. "Lệnh đóng cửa vì đại dịch đã giết chết giấc mơ của chúng tôi", Bawge nói.

Phụ nữ Ấn Độ trong một chương trình việc làm nông thôn ở Kamthana, phía nam bang Karnataka.