Trong vài năm tới, Nga sẽ có thể sử dụng xuất khẩu lúa mì làm vũ khí chống lại các đối thủ của mình. Dự báo này được tạp chí The National Interest của Mỹ thực hiện. Các tác giả của bài báo chỉ ra rằng Nga hiện là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất thế giới và đến năm 2028, thị phần của Nga sẽ chiếm ít nhất 20% thị trường toàn cầu.

Theo các tác giả của ấn phẩm, sự nóng lên của khí hậu sẽ góp phần thúc đẩy sự tăng cường lượng ngũ cốc của Nga trên thị trường. Điều này sẽ cho phép Nga đưa vào khai thác thêm 4,3 triệu km vuông đất trồng trọt ở Siberia.

Tuy nhiên, mặt trái của sự nóng lên của trái đất là hạn hán và cháy rừng, điều này có thể dẫn đến những biến động không thể lường trước được về trữ lượng lúa mì của một quốc gia.

Vị thế thống trị thị trường của Nga, cũng như những lợi thế và nguy cơ do sự nóng lên của khí hậu có thể dẫn đến sự bất ổn trong nguồn cung xuất khẩu của Moscow, vì vậy, Nga đã đưa ra hạn ngạch để điều tiết thị trường, hạn chế xuất khẩu ngũ cốc. Hạn ngạch như vậy có thể trở thành vũ khí của Kremlin.

"Nga đã chỉ ra rằng họ không phải là nguồn cung cấp ngũ cốc đáng tin cậy trong tương lai nếu như phải đối mặt với đại dịch hay thảm họa thời tiết", các nhà báo Mỹ phàn nàn.

Có cảm giác như họ đang có ý trách móc Nga vì một mong muốn chính đáng để bảo vệ thị trường của quốc gia. Không có nhẽ Nga có nghĩa vụ phải xuất khẩu ngũ cốc, trái với lợi ích của mình?

Kết luận mà The National Interest đưa ra là cần phải tích cực chống biến đổi khí hậu, để không phụ thuộc về lương thực vào nước Nga trong tương lai.

Ấn phẩm trên tạp chí Mỹ đã trích dẫn lời của cựu Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Alexei Gordeev rằng chính phủ đã phát triển và sắp thông qua một chương trình liên quan đến 15-20 triệu ha đất canh tác bị bỏ hoang do những cuộc "cải cách" của thập niên 1990 vào canh tác nông nghiệp.

Có vẻ như The National Interest đã đánh giá thấp chiến thắng lương thực tương lai của Nga. Thị phần của Nga trên thị trường toàn cầu có thể còn cao hơn. Điều đó không thể không mang lại cho Nga cảm xúc vui mừng, bởi vì trước đây Liên Xô đã có lúc buộc phải mua ngũ cốc từ các đối thủ địa chính trị như Hoa Kỳ, Canada và các nước phương Tây khác.

Khi đó, điều này đã trở thành một trong những lập luận, minh chứng của các đối thủ để chống lại hệ thống kinh tế Liên Xô.

Nói về vấn đề này, người đứng đầu Cục thông tin và phân tích của Liên hiệp ngũ cốc Nga, bà Elena Tyurina, bày tỏ:

- Nga hiện đứng đầu về xuất khẩu ngũ cốc. Năm ngoái, chỉ tổng sản lượng xuất khẩu của tất cả các nước EU gộp lại mới nhiều hơn Nga. Năm nay, bắt đầu từ ngày 1 tháng 7, Nga sẽ là quốc gia dẫn đầu trong xuất khẩu lúa mì.

Ước tính sơ bộ với khối lượng là 35-36 triệu tấn, nghĩa là tăng hơn 2 triệu tấn so với vụ xuất khẩu mùa trước. Nhìn chung, có một xu hướng ổn định đối với sự gia tăng xuất khẩu lúa mì Nga.

Sở dĩ có sự tăng trưởng đó là do tăng năng suất, thay đổi cơ cấu cây trồng. Vì các nhà nông nghiệp Nga nhận thấy có sự gia tăng tỷ trọng của lúa mì vụ đông. Và lúa mì mùa đông cho năng suất cao hơn lúa mì mùa xuân. Trung bình ở Nga, nó cao gấp 2-2,5 lần.

Thêm vào đó, đất nông nghiệp bổ sung đang được đưa vào canh tác. Người ta tiến hành gieo trồng các giống lúa mì thích nghi với điều kiện từng khu vực. Yếu tố thời tiết trong trồng trọt luôn ảnh hưởng mạnh tới sản lượng, nhưng sự phụ thuộc của mùa màng vào thời tiết đang ngày càng ít đi.

Đến cuối năm 2019-2020, Nga có khoảng 18% thị trường lúa mì toàn cầu. Dự tính vào năm 2028, thị phần thậm chí có thể vượt quá 20 phần trăm. Bây giờ, trước hết Nga lo đáp ứng đầy đủ nhu cầu trong nước, và lượng dư ra sẽ được xuất khẩu.

Trong 10 năm qua, đã có ba lần Nga áp dụng hạn ngạch xuất khẩu ngũ cốc. Năm 2010 do hạn hán, năm 2014 và năm nay là để điều tiết giá trong nước trên thị trường. Nhưng nhìn chung, trong 5 năm qua, xuất khẩu của Nga đã tăng 7 triệu tấn, tương ứng với sự tăng trưởng của sản xuất trong nước.

Còn nói về hạn ngạch, nhu cầu trên thị trường thế giới đang ngày càng tăng lên. Do đó, những người quan tâm đến nguồn cung lúa mì ổn định của Nga sẽ phải có hợp đồng dài hạn.

Hiện Nga đang bắt đầu tích cực củng cố vị trí xuất khẩu ở các nước châu Phi. Mặc dù trước đây đó là khu vực xa xôi đối với Nga. Nhưng bây giờ Nga xuất khẩu ngũ cốc sang Togo, Sudan, Nigeria, Mozambique, Angola, Tanzania, Kenya, Nam Phi, trên một địa bàn rất rộng.

Nga cũng có một khối lượng lớn nguồn cung cấp đến châu Á như: Emirates, Iran, Israel, Philippines, Việt Nam, đặc biệt là xuất khẩu rất nhiều cho Bangladesh.

Còn các nhà nhập khẩu truyền thống đứng đầu là Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ. Đặc biệt, chất lượng lúa mì Nga rất quan trọng đối với Thổ Nhĩ Kỳ, nên đôi khi Thổ Nhĩ Kỳ còn trả giá cao hơn Ai Cập.

Nga hầu như không xuất khẩu ngũ cốc đến châu Âu, vì châu Âu có thể tự đáp ứng nhu cầu cho bản thân và còn xuất khẩu sang các thị trường khác. Nga chỉ duy nhất cung cấp một khối lượng nhỏ lúa mì cứng cho Ý để làm mì ống.

Nga cũng không bán bất cứ thứ gì cho Hoa Kỳ hoặc Canada. Họ cũng là nhà xuất khẩu. Cùng với Úc và Argentina, đây là những đối thủ của Nga. Nhưng bây giờ giá của ngũ cốc Nga thấp hơn 4% so với trên sàn giao dịch của Pháp. Trong trường hợp này, việc mua hàng thường tăng.

Việc Moscow có quyết tâm để sử dụng vị trí thống trị của mình trong xuất khẩu lúa mỳ như là một thứ vũ khí hay không thì đây là điều chưa ai dám khẳng định.