Chính quyền Tổng thống Donald Trump dự định tuần tới đưa ra thông báo liên quan đến tình hình căng thẳng ở Biển Đông, nơi Washington đang thách thức các tuyên bố phi lý của Bắc Kinh, theo hai nguồn tin của Bloomberg.

Mỹ đã bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận quân sự ở vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Lầu Năm Góc tuần trước nói hành động này là "phi pháp" và Mỹ dự định đưa ra lập trường chính thức vào tuần tới, một trong hai nguồn tin nói với điều kiện giấu tên.

Tổng thống Trump đã tăng cường chỉ trích Bắc Kinh trong một loạt vấn đề từ đại dịch virus corona đến thương mại, giữa lúc quan hệ giữa hai nước được cho là đang ở trong giai đoạn tồi tệ nhất từ khi thiết lập bang giao năm 1979.

Dù không phải là bên tranh chấp tại Biển Đông, Mỹ thường xuyên bày tỏ quan ngại về tự do hàng hải, hàng không trước các hành động đơn phương, đi ngược luật pháp quốc tế của Trung Quốc, thách thức các yêu sách phi lý của Bắc Kinh.

Trong khi Trung Quốc tập trận ở gần Hoàng Sa từ 30/6-5/7, Mỹ đã điều hai tàu sân bay USS Ronald Reagan và USS Nimitz cùng các tàu hộ tống và hơn 100 máy bay đến Biển Đông để tiến hành cuộc tập trận quy mô lớn nhất từ năm 2014.

Theo các chuyên gia, động thái của Mỹ gửi thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc và các đối tác rằng Mỹ có thể đột xuất tập trung lực lượng hải quân, không quân ở Biển Đông, cũng như duy trì cam kết về một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương "tự do và mở".

Chiến lược của Mỹ bao trùm một khu vực mở rộng hơn so với châu Á - Thái Bình Dương, trải dài từ Nam Á đến bờ biển Thái Bình Dương của Mỹ. Bắc Kinh xem đây là nỗ lực của Mỹ nhằm tập hợp các cường quốc khu vực như Ấn Độ và Nhật Bản chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc tại khu vực.

Một quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Mỹ mới đây nói nói thách thức mà Trung Quốc tạo ra cho trật tự dựa trên luật lệ quốc tế "sẽ là cuộc đua marathon, không phải cuộc chạy nước rút". Do đó, Washington cần các chiến lược dài hạn và "các đối tác có cùng chí hướng" để cạnh tranh với Bắc Kinh.

"Cùng nhau, chúng ta phải kiên cường khi đối mặt với thách thức dài hạn này bằng cách tiếp tục duy trì và đại diện cho các nguyên tắc cốt lõi như tôn trọng chủ quyền, minh bạch, giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, và tự do hàng hải và hàng không", David Helvey, trợ lý bộ trưởng quốc phòng Mỹ phụ trách các vấn đề an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, viết trong bài viết độc quyền cho South China Morning Post.