Chiều 6/7, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) tổ chức họp báo chuyên đề về “Hoạt động kiểm tra, điều tra phòng chống gian lận xuất xứ hàng Việt Nam xuất khẩu của ngành hải quan” tại Hà Nội.
Ông Trần Mạnh Cường, Phó cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan, cho biết trong thời gian qua, lợi dụng ưu đãi thuế quan của Việt Nam được hưởng đối với các nước ký kết hiệp định thương mại đã nổi lên vấn đề lợi dụng xuất xứ Việt Nam để được hưởng ưu đãi đối với các hàng hóa xuất khẩu.
Bên cạnh đó, trong số các ngành hàng của Trung Quốc bị áp đặt bổ sung thuế có nhiều ngành hàng thuộc nhóm ngành hàng Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có kim ngạch tăng đột biến như đồ điện tử, hàng may mặc, da giày, xe đạp, đồ gỗ nội thất, mặt hàng sắt thép, tấm pin năng lượng mặt trời.
Từ kết quả kiểm tra, nhận thấy nổi lên việc doanh nghiệp đầu tư dây chuyền sản xuất sơ sài, thực hiện các công đoạn lắp ráp, chế biến giản đơn thuộc các công đoạn sản xuất đơn giản; chưa hoàn thành giai đoạn đầu tư lắp ráp dây chuyền máy móc nhưng đã có sản phẩm xuất khẩu; đã có dây chuyền máy móc nhưng sản phẩm xuất khẩu không đủ điều kiện đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ Việt Nam theo quy định của Pháp Luật.
Ông Nguyễn Hùng Anh, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, cho biết toàn ngành hải quan đã thực hiện kiểm tra, điều tra xác minh 76 vụ việc, phát hiện 24 vụ vi phạm về xuất xứ hàng xuất khẩu, phối hợp với Bộ Công an điều tra 1 vụ việc có dấu hiệu làm giả giấy chứng nhận xuất xứ.
Theo đó, doanh nghiệp tự ý phát hành C/O cho nhiều doanh nghiệp thuộc nhiều tỉnh, TP trên cả nước không được Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cấp ủy quyền để thực hiện việc thẩm định, cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
“Doanh nghiệp lợi dụng danh nghĩa là thành viên của VCCI, tự thiết kế mẫu C/O, cấp cho hơn 30 doanh nghiệp trên cả nước để xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài. Tổng trị giá hàng hóa xuất khẩu trên 600 tỷ đồng”, ông Hùng Anh nói.
Hiện Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo Cục Điều tra chống buôn lậu khẩn trương tiến hành làm rõ, phối hợp với cơ quan Cảnh sát điều tra (C03) - Bộ Công an thực hiện các hoạt động điều tra, làm rõ sai phạm của đối tượng để xử lý nghiêm theo quy định của Pháp Luật. Cùng với đó, rà soát, mở rộng điều tra để xử lý đối với các trường hợp tương tự.
Trao đổi bên lề buổi họp báo, ông Hùng Anh thông tin thêm doanh nghiệp vi phạm được thành lập năm 2018, có trụ sở tại TP.HCM.
Về giải pháp chống gian lận xuất xứ hàng hóa trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan kiến nghị Bộ Tài chính cần bổ sung quy định cách tính thu lợi bất hợp pháp đối với doanh nghiệp hoạt động theo loại hình gia công do chủ thể của hàng hóa thường ở ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng hành vi vi phạm xảy ra tại Việt Nam.
Đề nghị Bộ Công Thương phải có hướng dẫn cụ thể về việc ghi nhãn hàng mác, khai báo xuất xứ hàng hóa xuất khẩu trong trường hợp hàng hóa không đủ điều kiện hưởng xuất xứ Việt Nam. Bộ Công Thương cũng cần có văn bản hướng dẫn cụ thể về tự chứng nhận xuất xứ.
Đồng thời, yêu cầu nghiên cứu, quy định cụ thể về phương pháp xác định xuất xứ, hành vi vi phạm tự chứng nhận xuất xứ để đảm bảo tính khả thi trong xử phạt và phòng ngừa gian lận.
