CNN đưa tin, Trung Quốc đang mua rất nhiều dầu mỏ với giá cực rẻ và tích trữ trên các tàu chở dầu ngoài biển. Điều này gây nên tình trạng tắc đường biển cho những tuyến vận chuyển dầu.
Trong khi tất cả các nước xuất khẩu dầu đều chịu tổn thương lớn do giá dầu suy giảm 60% trong năm nay tính đến cuối tháng 3, Trung Quốc, nước nhập khẩu dầu lớn thứ hai thế giới (sau Mỹ), đang tận dụng cơ hội hiếm có để gom những thùng dầu giá rẻ, bổ sung vào các kho dự trữ.
Số liệu của ClipperData cho thấy, tính đến ngày 29/6, Trung Quốc đã mua đến 73 triệu thùng dầu và vận chuyển trên 59 tàu chở dầu lênh đênh ngoài biển. Số lượng này tương đương với 3/4 tổng nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ toàn thế giới.
Trong khi đó, theo số liệu của S&P Global Platts, lượng nhập khẩu dầu mỏ của Trung Quốc đã tăng 19% trong tháng 5/2020 so với cùng kỳ năm trước lên mức kỷ lục 11,3 triệu thùng/ngày. Theo nhiều dự đoán, con số này còn có thể bị phá vỡ trong tháng 6 khi ngày càng nhiều tàu chở dầu đến Trung Quốc.
Số dầu mới cập bến gần đây có lẽ được mua hồi tháng 3 và 4, khi giá dầu lao dốc vì đại dịch. Dầu thô Mỹ WTI còn xuống âm ngày 20/4 lần đầu tiên trong lịch sử.
Kho dầu nổi của Trung Quốc - gồm những thùng dầu đợi trên tàu từ 7 ngày trở lên - đã tăng gần gấp 4 kể từ cuối tháng 5, theo ClipperData. Đây không chỉ là con số kỷ lục từ đầu năm 2015, mà còn cao gấp 7 so với trung bình tháng trong quý I/2020.
Việc trữ dầu trên biển cho thấy Trung Quốc đang kiếm lời khi thị trường năng lượng thế giới rơi vào thời kỳ khủng hoảng cực độ.
Matt Smith - Giám đốc Chiến lược Hàng hóa tại ClipperData cho biết: "Trung Quốc đang mua ồ ạt trên toàn cầu. Số dầu ngoài biển tăng lên rất nhanh".
Ông Smith cũng cho biết, các kho dầu trong đất liền của Trung Quốc thậm chí chưa được lấp đầy.
"Việc này đơn giản là do tắc nghẽn ngoài cảng thôi. Quá nhiều tàu chở dầu cập bến đến mức họ không mang vào bờ kịp", vị chuyên gia giải thích.
Việc nhà đầu cơ Trung Quốc đổ mạnh tiền mua dầu đã giúp thị trường năng lượng hồi phục. Chỉ 7 tuần sau khi xuống mức âm 40 USD/thùng, giá dầu WTI của Mỹ đã tăng trở lại mức 40 USD/thùng, một khoảng cách 80 USD/thùng đầy ngoạn mục.
Nguyên nhân chính của đà hồi phục này là do Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và Nga cắt giảm sản lượng cũng như nhu cầu đầu cơ tăng mạnh từ Trung Quốc.
Tất nhiên, Trung Quốc không phải quốc gia duy nhất tận dụng thời điểm giá dầu rẻ để mua dự trữ.
"Nếu bạn là nước tiêu thụ lớn, bạn sẽ tìm mọi cách mua dầu", Ryan Fitzmaurice, chuyên gia năng lượng tại Robobank cho biết.
Khi giá dầu rơi tự do hồi tháng 3, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cam kết hỗ trợ các hãng sản xuất dầu thô Mỹ "đang đối mặt với nguy cơ thua lỗ nặng" bằng cách mua vào 30 triệu thùng dầu để bổ sung vào Kho Dự trữ Dầu khí chiến lược. Tuy nhiên, lượng mua của Trung Quốc áp đảo các nước khác. "Trung Quốc là nước duy nhất mua điên cuồng", Smith nói.
Ngoài lợi thế về an ninh năng lượng rất rõ ràng, việc làm của Trung Quốc còn có động cơ tài chính. Thị trường dầu đầu năm nay rơi vào tình trạng contago - giá tương lai cao hơn giá hiện tại. Việc này tạo cơ hội đầu cơ lớn cho những bên dự trữ dầu trong vài tháng, sau đó bán ra để kiếm lời.
"Tại sao phải bán dầu khi nó ở mức -40 USD khi bạn có thể bán nó chỉ một tháng sau với giá 40 USD?", Louise dickson, nhà phân tích tại Rystad Energy cho biết.
Cuộc khủng hoảng chỗ chứa đã khiến các công ty năng lượng và nhà đầu tư đầu năm nay bắt đầu dùng tàu biển, không phải để vận chuyển mà là để chứa dầu. Việc này khiến giá thuê tàu cỡ lớn (có thể chứa 2 triệu thùng) tăng hơn gấp đôi, lên 15 triệu USD cho một chuyến đi từ vùng duyên hải vịnh Mexico của Mỹ đến Trung Quốc hồi cuối tháng 4, theo Rystad.
"Giờ thì khi sự hoảng loạn về chỗ chứa lắng xuống, nhu cầu tàu cỡ lớn cũng không còn nữa", dickson cho biết.
Chuyên gia Smith nói rằng Trung Quốc gần đây cũng đã bắt đầu giảm nhập khẩu dầu thô. "Họ đã hỗ trợ giá trong vài tháng qua và họ có thể làm điều ngược lại trong những tháng tới", ông nói.
