Sở GTVT TP.HCM vừa trình UBND thành phố báo cáo đề án phát triển hạ tầng giao thông TP.HCM đến năm 2030. Theo đề án, TP.HCM với vai trò là một đô thị đặc biệt cần phải tạo được những chuyển biến trên các lĩnh vực của nền kinh tế. Trong đó giao thông được xem là mạch máu của nền kinh tế, cần được ưu tiên phát triển. Do vậy, tại đề án này, Sở GTVT đã kiến nghị UBND thành phố nhiều nội dung quan trọng.

Nguồn vốn khổng lồ

Về cơ chế vốn thực hiện các dự án, Sở GTVT xác định trong giai đoạn 2021-2030, tổng kinh phí dự kiến để đầu tư hạ tầng giao thông thành phố là 904.293 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách thành phố là 438.776 tỷ đồng. Các nguồn vốn khác (trung ương, xã hội hóa đầu tư, vốn vay ODA...) là 465.517 tỷ đồng.

Đối với các dự án đầu tư hạ tầng quan trọng đã được phê duyệt thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách trung ương trên địa bàn thành phố như vành đai 3, 4, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài,... Sở kiến nghị Thủ tướng chấp thuận cho phép thành phố sử dụng ngân sách, các nguồn lực tài chính khác hoặc huy động theo phương thức đối tác công tư để sớm hoàn thành dự án.

Ngoài ra, Sở cũng đề nghị UBND thành phố sớm hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý ngân sách. Đồng thời phân cấp nguồn thu, xây dựng nguyên tắc, định mức phân bổ ngân sách cho phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xác định tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia ngân sách hợp lý trình Quốc hội. Việc này sẽ tạo điều kiện cho thành phố có nguồn lực để thực hiện đề án này.

Bên cạnh đó, cần triển khai đồng bộ, hiệu quả các chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, nguồn nhân lực chất lượng cao tham gia công tác quản lý.

“Do đề án có tác động đến người dân và cần nguồn kinh phí lớn, cần có sự quyết liệt vào cuộc của hệ thống chính trị, kiến nghị UBND thành phố báo cáo Thành ủy, Hđnd xem xét, cho ý kiến đảm bảo cơ sở triển khai và công bố cho người dân được biết” - văn bản Sở GTVT nêu rõ.

Cần tính toán nhu cầu thực tế

Đại diện Sở GTVT thành phố cho biết việc phát triển hệ thống giao thông thành phố đang rất chậm so với quy hoạch dù có nhiều dự án giao thông chuẩn bị triển khai. Giai đoạn 2016-2021 mới đầu tư được 12.600 tỷ đồng (đạt 27%) cho các công trình giảm ùn tắc giao thông. Nhiều dự án giao thông triển khai chậm là do kinh phí giải phóng mặt bằng, tỷ lệ điều tiết ngày càng thấp, trước kia là 35%, nay còn 18%.

Hiện thành phố có 7 nhóm giải pháp để giải quyết ùn tắc và tai nạn giao thông, song với tỷ lệ tăng cơ học về dân số và phương tiện đòi hỏi phải có giải pháp công trình. Trong đó, ưu tiên phát triển 8 tuyến đường sắt đô thị. “Diện mạo giao thông thành phố tới năm 2025 sẽ có sự thay đổi nhất định. Cụ thể, tới năm 2025 nếu nỗ lực có thể khép kín được vành đai 2, hoàn thành, đưa vào vận hành tuyến metro số 1 và số 2 sẽ góp phần vận tải lượng hành khách lớn” - vị này cho biết.

TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM, cho rằng thành phố đang triển khai nhiều chương trình đột phá về giảm ùn tắc giao thông và phát triển đô thị. Để kết hợp với nhu cầu thực tế, thành phố cần tính toán nhu cầu thực sự để phát triển giao thông và đô thị là bao nhiêu. TS Cương cho rằng lâu nay chúng ta vẫn làm việc theo kiểu liệu cơm gắp mắm nên không dám đặt ra những phương án và cách thức huy động vốn mạnh hơn.

Theo TS Võ Kim Cương, nếu đặt mục tiêu phải xây dựng tám tuyến metro, phát triển các tuyến đường xuyên tâm, vành đai trong thời gian tới thì số tiền đầu tư rất lớn và có thể chiếm gần hết 900.000 tỷ đồng này.

Ngoài các tuyến metro thì thành phố cũng cần phát triển các tuyến đường lớn mới đem lại hiệu quả như các tuyến đường kết nối với sân bay Long Thành, sân bay Tân Sơn Nhất cần được mở rộng. Trên cơ sở đó mới có cơ sở để tìm nguồn vốn thay vì trông chờ vào trung ương. Thành phố có thể kêu gọi các nguồn lực đầu tư từ nước ngoài để khai thác kinh phí phát triển đô thị mới mang lại hiệu quả cao. “900.000 tỷ đồng là con số lớn, thành phố cần tìm các phương án đầu tư để đáp ứng nhu cầu giao thông hiện nay” - TS Võ Kim Cương bày tỏ.  777